Kopalnia węgla brunatnego Turów

Kopalnia odkrywkowa węgla brunatnego w Turów. Dane źródłowe: Copernicus Sentinel 2022. Copyright: A.Z.Kotarba
.

Kopalnia węgla brunatnego „Turów”, której działalność stanowiła przedmiot ostrego sporu między Polską a Czechami. Jak każda kopalnia odkrywkowa, także i Turów powoduje silną degradację środowiska. Wg Czechów tak dużą, że wręcz zagrażającą istnieniu przygranicznych miejscowości. Czesi zażądali więc od Polski 50 mln euro na działania zaradcze. Strona polska nie podzieliła obaw sąsiadów i odmówiła spełnienia jakichkolwiek roszczeń finansowych.

Czesi oddali sprawę w ręce Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a ten zdecydował, że do chwili rozstrzygnięcia prawnego Polska musi zaprzestać wydobycia w Turowie. Jeśli tego nie zrobi, będzie płaciła karę w wysokości pół miliona euro dziennie. Wydobycia nie wstrzymano, licznik ruszył.

Negocjacje między Polska i Czechami trwały do 4 lutego 2022 roku. Choć zakończyły się porozumieniem, Polska na tym sporze wyraźnie straciła. Rząd PiS zgodził się wypłacić Czechom z budżetu państwa 35 mln euro; dodatkowe 10 mln wyłożyła Polska Grupa Energetyczna, właściciel kopalni. W sumie to o 5 mln euro mniej, niż początkowo żądali Czesi.

Jednak do ostatecznych kosztów sporu trzeba doliczyć sumę kar nałożonych przez TSUE. Uzbierało się tego… 68 milionów euro. Premier Mateusz Morawicki (PiS) zapowiadał, że „z całą pewnością będziemy odwoływać się od tego i apelować nie tylko do zdrowego rozsądku”. Jednak jego słowa okazały się puste – nie podjął żadnych działań zmierzających do anulowania kary. Nie zamierzał jej też płacić. Skutkiem czego Unia Europejska potrąciła należności ze środków, jakie Polska miała utrzymać z funduszy unijnych (m.in. z Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój).

68 milionów euro to około 300 mln złotych. Dużo? Mało? W ramach projektu PIAST (Polish ImAging SaTellites) Polska ma zamiar zbudować trzy satelity zwiadowcze dla wojska. Koszt projektu oszacowano na około 70 mln złotych. Jak mógłby wyglądać PIAST, gdyby te 300 mln zainwestować właśnie w ten program?

Na powyższym zdjęciu widziany kopalnię Turów 13 sierpnia 2021 roku. Użyłem obserwacji z satelity Sentinel-2, wykonanej w podczerwieni (1,6 i 2,2 µm) oraz w zakresie 0,66 µm (składowa czerwona światła). To pozwoliło mi wyróżnić miejsca, gdzie widoczny jest węgiel brunatny – na zdjęciu zaznacza się barwą pomarańczową i pomarańczowo-brązową barwą.